Jaki telewizor OLED wybrać?
Jeszcze w latach 90. XX wieku w naszych domach królowały telewizory kineskopowe. Na przełomie XX i XXI wieku na rynku zaczęły pojawiać się telewizory plazmowe oraz LCD. Obecnie jesteśmy świadkami kolejnej rewolucji. Telewizory OLED, bo to o nich mowa, bardzo szybko zyskują zwolenników i to mimo swojej wysokiej ceny. Stoi za tym przede wszystkim doskonała jakość obrazu, która była niedostępna z wykorzystaniem starszych technologii.
Spis treści
Powstanie technologii
Już pod koniec lat 80. XX wieku zauważono zjawisko świecenia niektórych związków organicznych (pierwszym był polifenylenowinylen) pod wpływem napięcia elektrycznego. Odkrycia tego dokonano na Uniwersytecie Cambridge.
Jednak zanim technologia trafiła na rynek upłynęło prawie 20 lat. Pierwsze urządzenie, w którym wykorzystano wyświetlacz OLED był CLIE PEG-VZ90 – palmtop firmy Sony. Powstał on w 2004 roku i dysponował ekranem o rozdzielczości 480×320 i przekątną 3,8''.
Pierwszy telewizor, w którym wykorzystano diody OLED był Sony XEL-1. Został on zaprojektowany w 2007 roku. Urządzenie dysponowało ekranem o rozdzielczości 960×540 i przekątną 11''.
Jednak za pierwszy telewizor OLED, który trafił na szeroki rynek konsumencki uważa się model LG 55EM9600. Premiera miała miejsce w 2012 roku. Urządzenie posiadało ekran z przekątną 55''.
Działanie
Przede wszystkim warto przypomnieć sobie ogólną zasadę działa telewizorów plazmowych oraz LCD (LED), czyli tych urządzeń, które obecnie królują w naszych domach. Otóż w tych pierwszych każdy piksel składa się z trzech subpikseli wypełnionych gazem szlachetnym, który świeci, gdy przyłożymy do niego napięcie – każdy piksel jest źródłem światła.
Z kolei w telewizorach LCD oraz LED z tyłu ekranu mamy lampę fluorescencyjną bądź diody LED, które podświetlają komórki ciekłego kryształu (subpiksele), a te w zależności od przyłożonego napięcia przepuszczają określoną ilość światła same nie będąc przy tym jego źródłem.
Natomiast w telewizorach OLED matryca usiana jest maleńkimi diodami OLED (na każdy piksel składają się 3 bądź 4 subpiksele). W tym względzie telewizory te są podobne do wyświetlaczy plazmowych, gdyż poszczególne piksele są źródłami światła, jednak na tym podobieństwo się kończy. Diody OLED świecą bezpośrednio takim światłem jaki został określony przez konstruktorów. Natomiast w wyświetlaczach plazmowych czy LCD (LED), aby uzyskać pożądaną barwę należy stosować różnego rodzaju filtry, co ogranicza paletę dostępnych barw. Dodatkowo w OLED mamy możliwość zastosowania 4 białego subpiksela (w zasadzie, to można uzyskać dowolną barwę – wystarczy tylko zastosować odpowiedni polimer). Dzięki powyższym rozwiązaniom OLED oferuje całą paletę kolorów – nawet w tańszych modelach dostępne są wszystkie barwy z przestrzeni Adobe RGB.
Pojedyncza dioda OLED składa się z dwóch elektrod (katody oraz anody) wewnątrz których umieszczone są dwie warstwy półprzewodników organicznych (warstwa emisyjna oraz warstwa promieniowania).
Po przyłożeniu napięcia zaczyna płynąć prąd od katody do anody przez warstwy organiczne, a wtedy dzieje się coś bardzo interesującego. Otóż w warstwie emisyjnej gromadzi się nadmiar elektronów, zaś w warstwie przewodzącej ich niedobór (dziury elektronowe). Następnie elektrony i dziury przyciągają się (mają przeciwny ładunek) i dochodzi do ich rekombinacji, co powoduje powstanie nadwyżki energetycznej, która emitowana jest w postaci światła (fotonu).
Wady i zalety
Jak pokrótce wspomniano wyżej obraz w telewizorach OLED charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami. Jednak nie należy zapominać o pewnych niedociągnięciach, które mają miejsce, a przynajmniej spotyka się je w obecnie produkowanych urządzeniach.
- Najważniejsze zalety:
- Bardzo cienkie obudowy: nawet poniżej 1 mm!
- Szeroka paleta kolorów: np. Adobe RGB. Światło z diod OLED nie przechodzi przez żadne filtry. Dodatkowo oprócz kolorów RGB (czerwony, zielony, niebieskie) stosuje się również biały – dlatego mamy 4 subpiksele
- Bardzo szybki czas reakcji: poniżej 0,01 milisekundy (brak jakiegokolwiek smużenia)
- Bardzo duży kontrast: około 1 000 000:1
- Głęboka czerń: możliwość całkowitego wyłączenia poszczególnych pikseli
- Dobra jasność: lepsza niż w LCD
- Zakrzywiane (zwijane) ekrany: możliwość produkcji zakrzywionych telewizorów lub w przyszłości nawet zwijanych w rulon!
- Nieskomplikowana budowa: przy produkcji na dużą skalę ceny jednostkowe mogą być nawet niższe niż paneli LCD
- Szerokie kąty widzenia: dochodzą nawet do 180°
- Niskie zużycie energii: średnio o 30% mniejsze niż w LCD
Cienki, zakrzywiony ekran OLED LG
- Najważniejsze wady:
- Patenty: wiele patentów związanych z produkcją telewizorów OLED należy do firm zewnętrznych (nie związanych bezpośrednio z produkcją telewizorów)
- Podatność na wilgoć: rozszczelnienie obudowy może doprowadzić do zniszczenia elementów organicznych w diodach na skutek wilgoci
- Wyższe zużycie energii niż w LCD: tylko podczas wyświetlania dużej ilości białych obiektów na ekranie, np. dokumenty tekstowe
FAQ
- Dlaczego telewizory OLED są takie drogie?
- O ile ich budowa nie jest skomplikowana, o tyle konieczność upakowania dużej liczby diod na małej powierzchni sprawia, iż w procesie produkcyjnym powstaje wiele matryc z wadami – bardzo trudno jest osiągnąć sprawność powyżej 80%. Poza tym na rynku nie ma zbyt wielu producentów tego typu urządzeń – gdy się pojawią, to z pewnością zaczną rywalizować między sobą również cenami. Należy tutaj także wziąć pod uwagę wspomniany wyżej problem z patentami na stosowanie konkretnych rozwiązań
- Jak obecnie kształtują się ceny?
- W lipcu 2015 za 55 calowy telewizor OLED musimy dać około 9 tys. złotych
- Dlaczego produkuje się zakrzywione ekrany?
- Mamy wtedy wrażenie większej głębi obrazu. Poza tym tego typu konstrukcja ogranicza refleksy świetlne, a także sprawia, że obraz wygląda bardziej naturalnie (ekran jest dostosowany do krzywizny gałki ocznej). Aby jednak w pełni skorzystać z zalet ekranów typu curved musimy dysponować odpowiednio dużą przekątną, a także siedzieć w linii prostej przed telewizorem – mamy wtedy wrażenie bycia otoczonym przez obraz. Warto dodać, iż ekrany tego typu spotykane są także w telewizorach LCD (LED).
- Gdzie jeszcze można stosować OLED?
- Od kilku lat wyświetlacze tego typu wykorzystywane są w smartfonach (np. w odmianie AMOLED lub Super AMOLED). Już wkrótce na rynku powinny pojawić się giętkie lub nawet zawijane w rulon wyświetlacze (zobacz film poniżej), które dodatkowo będą mogły wyświetlać obraz z dwóch stron. Poza tym diody OLED mogą być wykorzystywane do oświetlania pomieszczeń.
- Co jeszcze oferuje nowa technologia?
- W zasadzie, to wszystko co wysokiej klasy telewizory plazmowe lub LED, a więc np. smart TV, łączność WiFi, Full HD lub Ultra HD, 3D, sterowanie gestami, nagrywanie na USB itd.