Jakie głośniki kupić?
Na rynku istnieje wiele typów kolumn. Różnice pomiędzy nimi nie sprowadzają się jedynie do kształtu obudów. Tak naprawdę, to istotne rzeczy możemy dopiero zauważyć przeglądając poszczególne parametry. Jednak żeby to zrobić, musimy dysponować odpowiednią wiedzą, po którą zapraszam do artykułu poniżej. Dowiesz się w nim jakie wyróżniamy rodzaje kolumn, czym różnią się poszczególne obudowy, co to jest drożność głośników, a także co oznaczają poszczególne parametry.
Spis treści
Obudowa
Wybór odpowiedniej obudowy powinien być podyktowany nie tylko względami estetycznymi, ale również właściwościami akustycznymi. Wynika to z tego, iż są one wytwarzane z różnych materiałów, które charakteryzują się odmienną zdolnością do tłumienia rezonansów.
Wśród najpopularniejszych tworzyw wykorzystywanych w produkcji kolumn wymienia się:
- Drewno
- Płytę wiórową
- Płytę pilśniową
- Plastik
Najlepszymi właściwościami charakteryzują się obudowy drewniane. Okupione jest to jednak wyższą ceną. Z kolei pozostałe materiały są zwykle tańsze, jednak w interesującym nas aspekcie nie dorównują drewnu.
Typy kolumn
Kolumny dzielimy także ze względu na ich przeznaczenie. Dlatego też w oparciu o to kryterium możemy wyodrębnić:
- Podłogowe
- Podstawkowe
- Centralne
- Subwoofery
- Soundbary
Podłogowe
Ten rodzaj jest największy (przeważnie wysokość około 1 m). Z reguły dysponuje też największą mocą. Spotykane często w zestawach podwójnych (stereofonicznych) lub jako boczne kolumny w wielokanałowych zestawach kina domowego. Jest to najpopularniejszy rodzaj kolumn na rynku.
Kolumna podłogowa - Jamo S 606
Podstawkowe
Mają stosunkowo niewielkie rozmiary, dlatego czasami umieszcza się je na specjalnych podstawkach (nie jest to regułą) czemu zawdzięczają swoją nazwę. Mogą być wykorzystywane zarówno w zestawach stereofonicznych (do pomieszczeń nie większych niż 25m²) lub jako część wielokanałowego nagłośnienia – są wtedy odpowiedzialne za maksymalizowanie efektu przestrzennego.
Kolumna podstawkowa - Monitor Audio BX2
Centralne
Ten typ współdziała zwykle z wielokanałowymi zestawami kina domowego (5.1 lub 7.1) – chociaż mogą pracować samodzielnie. W systemach z wieloma kanałami odpowiedzialne są za prezentację dialogów, wokalu itp. Głośnik centralny powinien być ostawiony bezpośrednio przed oglądającym (słuchającym).
Kolumna centralna - Dali Zensor Vocal
Subwoofer
Bardzo nietypowy rodzaj kolumny – wyglądem zwykle przypomina skrzynkę z okrągłym wylotem, chociaż nie jest to regułą o czym poniżej. Subwoofer odpowiedzialny jest za przenoszenie niskich tonów (basów), czyli tych między 20 a 250 Hz. Występuje zawsze w zestawach z głośnikami przenoszącymi wyższe tony.
Subwoofer - JBL Northridge E150P
Subwoofer dostępny jest w dwóch odmianach: aktywnej oraz pasywnej. Różnica pomiędzy nimi sprowadza się do tego, iż w pierwszym wariancie wzmacniacz umieszczony jest w samym subwooferze, a w drugim na wejście subwoofera musimy dostarczyć już wzmocniony sygnał. Który typ lepszy? Trudno powiedzieć. Wiele zależy od pozostałych elementów zestawu grającego, a zwłaszcza wzmacniacza, który może nie posiadać wyjścia na subwoofer o satysfakcjonującej nas mocy. Wtedy dobrym rozwiązaniem będzie wybór subwoofera aktywnego.
Typy subwoofera
Istnieję trzy podstawowe typy subwooferów (podział ze względu na budowę):
- Otwarte (bass-reflex) - są najpopularniejsze, głównie ze względu na wysoką efektywność (dają głośny bass). Można również powiedzieć, że są najbardziej uniwersalne – nadają się do słuchania praktycznie każdego rodzaju muzyki na czele z rockiem.
- Zamknięte - oferują bardzo przyjemny dla ucha bass, dlatego spotykane są u osób gustujących w muzyce jazzowej, albo klasycznej. Mają jednak zasadniczą wadą, która wpływa na ich niezbyt dużą popularność. Otóż trudno w nich uzyskać odpowiednio dużą efektywność – zwykle w granicach 85 dB.
- Pasmowo – przepustowe (bandpass) - membrana głośnika ustawiona jest do wewnątrz obudowy. Ten typ sprawdzi się w tym rodzaju muzyki, gdzie ceniony jest bass o jak najniższych częstotliwościach, czyli np. w hip - hopie
a) pasmowo – przepustowy b) otwarty c) zamknięty
Soundbar
Jest to nieduży, poziomy głośnik podpinany i umieszczany pod telewizorem. Polecany zwykle do małych pomieszczeń, gdzie głośniki podstawkowe, a tym bardziej podłogowe, będą za duże, a z kolei głośniki wmontowane w telewizor za słabe. Soundbar jest więc pewnym rodzajem kompromisu. Poza tym, gdy soundbar jest odpowiednio dobrany do wielkości pokoju, może dostarczyć dodatkowych wrażeń przestrzennych (gdy dźwięk we właściwy sposób odbija się od ścian).
Soundbar - Samsung HW-F350
Drożność głośników
Ludzie ucho wychwytuje dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 20 kHz. Problem w tym, że trudno zaprojektować głośnik, który byłby w stanie odwzorować w satysfakcjonujący dla nas sposób całe słyszalne pasmo - niskie częstotliwości wymagają raczej dużych membran, a wysokie małych oraz lekkich.
Dlatego wykorzystuje się tutaj stosunkowo proste rozwiązanie, jednak dające znakomite rezultaty. Otóż dzieli się pasmo na kilka mniejszych i kieruje je do odpowiednich głośników zaprojektowanych specjalnie dla danego zakresu częstotliwości. Tutaj pojawia się pojęcie takie jak drożność kolumny, które informuje nas na ile mniejszych pasm został podzielony sygnał.
Należy jednak pamiętać, aby nie utożsamiać liczby głośników w kolumnie z ilością dróg (torów). Jest tak dlatego, iż czasami głośniki w kolumnie mogą pracować synchronicznie i przenosić to samo pasmo częstotliwości. Dlatego może się zdarzyć, że kolumna nawet z 4 głośnikami może być jednodrożna i wtedy nie dostaniemy nic poza dużą efektywnością takiego zestawu.
Za podział sygnału na węższe pasma odpowiada zwrotnica głośnikowa. W modelach z wyższej półki jest to jeden z droższych elementów kolumny.
Kolumny dwudrożne
Sygnał jest tutaj podzielony na dwa węższe pasma i skierowany niezależnie do dwóch głośników: wysokotonowego oraz średnio – niskotonowego. Zwykle do podziału wybierana jest częstotliwość w paśmie między 2 a 4 kHz.
Kolumny trójdrożne
Analogicznie jak wyżej. Zwrotnica dokonuje podziału sygnału, jednak nie na dwa, a trzy węższe pasma i przekazuje je do trzech głośników: nisko, średnio oraz wysokotonowego. Podziału częstotliwości między głośnikiem nisko, a średniotonowym dokonuje się zwykle wybierając częstotliwość z zakresu 300 a 800 Hz, natomiast między głośnikiem średnio a wysokotonowym z przedziału 4 – 8 kHz. Nie jest to jednak sztywny podział i niektórzy producenci dzielą sygnał trochę inaczej.
Kolumny dwu i pół drożne
Istnieją mniej lub bardziej specyficzne odmiany drożności kolumn. Przykładem może być kolumna 2.5 drożna. Zwykle mamy tutaj do czynienia z trzema głośnikami: dwa średnio – nisko tonowe oraz jeden wysoko tonowy. Przy niskich tonach pracują dwa głośniki średnio – niskotonowe. Przy średnich tonach jeden z nich jest odcięty (tzw. połowa drogi). Dla wysokich tonów działa naturalnie wysokotonowy.
Inne odmiany drożności kolumn
Poza tym, na rynku dostępne są także kolumny czterodrożne (pasmo dzielone jest na cztery mniejsze części) oraz 3.5 drożne (następuje cięcie pasma analogicznie jak dla 2.5 drożnych).
Co wybrać?
Jeżeli weźmiemy pod uwagę tylko wrażenia akustyczne, to w dużym uproszczeniu możemy powiedzieć, iż im większa drożność kolumn typ lepiej. W końcu sygnał dźwiękowy jest „pocięty” na mniejsze pasma i przekazywany do sprzętu (głośników) wykonanych specjalnie dla danego zakresu częstotliwości.
Należy jednak pamiętać o tym, że większa drożność, to wyższa cen. Dlatego zwykle zaleca się kupowanie głośników z mniejszą ilością dróg, ale solidniejszych (wykonanych z lepszej jakości komponentów). Na dzień dzisiejszy w sklepach największą popularnością cieszą się kolumny dwu drożne. Popularne są także warianty 2.5 drożne.
Parametry
| Parametr | Opis | |||
|---|---|---|---|---|
| Moc znamionowa (RMS, sinusoidalna) | Określa jaką moc elektryczną jest w stanie przyjąć zestaw (kolumna) bez uszkodzenia. Obciążenie to musi mieć charakter ciągły. Mimo tego, iż moc RMS w dosyć miarodajny sposób oddaje możliwości sprzętu, to istnieją tutaj pewne nieścisłości wynikające z braku standaryzacji samego testu: nie jest określone jak długo ma trwać test, przy jak dobranych częstotliwościach oraz jakich sygnałach. Należy mieć także na uwadze, iż moc RMS nie definiuje tego jak głośne są nasze kolumny. Może się zdarzyć, iż kolumna o mocy 150 W będzie grała ciszej niż ta o mocy 100 W. Wynika to z faktu, że wypływ na to mają także inne parametry, a zwłaszcza sprawność, a także samo wykonanie kolumny (materiał, wielkość). Na rynku najczęściej spotykane są modele o mocy RMS między 50 – 150 W. W dużym uproszczeniu możemy przyjąć, że do pokrycia pokoju o powierzchni około 20² potrzebujemy zestawu 5 x 80 W (5 głośników każdy o mocy 80 Wat) | |||
| Moc muzyczna szczytowa (PMPO) | Parametr analogiczny do mocy RMS, jednak tutaj pomiar maksymalnej mocy jaką może być obciążona kolumna bez uszkodzenia ma miejsce przez bardzo krótki czas – stąd określenie „moc szczytowa”. Parametr ten jest bardzo mało miarodajny. Wynika to z tego, iż aby osiągnąć wysokie wartości PMPO pomiar trwa ułamki sekund (z punktu widzenia producenta im mniej tym lepiej, bo można osiągnąć wyższe wartości). W ten sposób kiepskiej klasy kolumna może osiągnąć nawet kilka tysięcy Watów. | |||
| Pasmo przenoszenia | Jest to przedział częstotliwości możliwy do wygenerowania przez kolumnę. Zwykle sprzęt grający jest w stanie operować na częstotliwościach w przedziale od 50 Hz od 20 kHz. Sytuacją pożądaną jest, aby zakres ten wynosił od 20 do 20 kHz – jest to cały przedział częstotliwości, które mogą być słyszane przez człowieka. | |||
| Efektywność | W dużym skrócie możemy powiedzieć, iż parametr ten ukazuje nam jak efektywnie sprzęt (kolumna) przekształca energię elektryczną na akustyczną. Efektywność informuje nas o sile dźwięku w danym punkcie przestrzeni – odległość ta podlega standaryzacji i wynosi 100 cm od kolumny. Możemy również stwierdzić, że im efektywność będzie na wyższym poziomie, tym nasze kolumny będę grały głośniej – oczywiście przy tej samej sile sygnału. Wartość tego parametru podawana jest w jednostkach zwanych decybelami [dB]. W pokoju o powierzchni około 25 m² sprawdzą się głośniki już o efektywności około 90 dB i wzmacniaczu przynajmniej 35W. | |||
| Impedancja | W bardzo dużym uproszczeniu impedancję można zdefiniować jako opór stawiany przez kolumnę (głośnik) sygnałowi dźwiękowemu wypływającemu ze wzmacniacza. Ważną kwestią jest dopasowanie impedancji głośników do impedancji wyjściowej wzmacniacza. Jednak nic się nie stanie, gdy do wzmacniacza podłączymy kolumny o wyższej impedancji. Należy wystrzegać się jednak sytuacji odwrotnej, czyli gdy impedancja głośników jest niższa niż wzmacniacza. Impedancję podaje się w Omach [Ω]. Na rynku najczęściej spotyka się zestawy o impedancji 4, 6 lub 8 Ω. Jednak dostępne są także głośniki z impedancją 5, 12 oraz 16 Ω. Są one jednak w mniejszości. | |||
| Sprawność | Określa w jakim stopniu pobrana moc elektryczna została przekształcona w moc mechaniczną (fala akustyczna). Parametr te liczony jest jako stosunek mocy elektrycznej do mechanicznej. W idealnej sytuacji parametr ten wynosi 1 (100%). Jednak w rzeczywistości nigdy nie udaje się uzyskać aż tak wysokiej sprawności, bo znaczną część energii stanowi ciepło. W praktyce uzyskuje się wartości pomiędzy 0.5 a 2%. Oczywiście im więcej, tym lepiej. |